Izašao je novi broj časopisa Pravna misao
Poštovane čitateljice i poštovani čitatelji!
Povodom pedeset i pete godišnjice Pravne misli Federalno ministarstvo pravde i Redakcija časopisa, a pod pokroviteljstvom ministra Vedrana Škobića, organizovali su 17. decembra 2024. godine Okrugli sto pod nazivom „Razvoj pravne misli u Bosni i Hercegovini – europska perspektiva“. Uz prisustvo i učešće predstavnika akademskog i javnog života razgovarano je na temu širenja naučnih, istraživačkih i praktičnih spoznaja o razvoju prava i pravne misli u Bosni i Hercegovini (BiH). Okrugli sto je bio prilika za analizu izazova koje sa sobom donosi razvoj pravne misli, identifikaciju budućih perspektiva i oblasti koje zahtijevaju reformske procese. To potvrđuju i izloženi referati objavljeni u prvom dvobroju za 2025. godinu.
Izvorni naučni rad pod naslovom „Razvoj prava na privatnost kroz razvoj pravne misli“ potvrđuje da se pravo na privatnost oblikovalo kroz duže vremensko razdoblje različitih promjena te se razvijalo zajedno s razvojem pravne misli i konačno oblikovalo u drugoj polovini prošloga vijeka. Današnje vrijeme obilježeno je brojnim izazovima brzog tehnološkog razvoja koje uključuje usklađivanje s njegovom pravnom zaštitom, kao i s razvojem svijesti ljudskog društva. U tom smislu autorica ističe: „Tehnologija je povezala ljude, ali ne na način kojim se stvara istinska ljudska povezanost koja podrazumijeva razvijenu kulturu suosjećanja i poštovanja ljudske autentičnosti.“ U radu je ukazano i na važnost preventivne zaštite prava na privatnost koja obuhvata različite oblike edukacije kao što su: edukacije o sigurnosnoj upotrebi informatičko-komunikacijske tehnologije, edukacije po pitanju medijske i informacijske pismenosti, edukacije o opasnosti koju za lične podatke može imati korištenje dronova, edukacije o primjeni umjetne inteligencije, edukacije o ulozi medija u stvaranju nove „digitalne kulture“ i zdravog društva i sl. U zaključku se ističe da „Tehnološki napredak nije kriv za nespornu dehumanizaciju suvremenog čovjeka jer čovjek, u značajnoj mjeri, može odlučiti kada, koliko i s kojim ciljem će koristiti suvremenu tehnologiju.“
U članku pod naslovom „Retrospektiva, trenutno stanje i perspektive razvoja maloljetničkog krivičnog prava u Bosni i Hercegovini“ (izvorni naučni rad) daje se prikaz razvoja pravnog statusa maloljetnika u krivičnom materijalnom pravu u BiH, počevši od osmanskog Krivičnog zakonika iz 1858. godine (Ceza Kanunname-i Humayunu) pa do danas. Istraživanjem je utvrđeno da su maloljetni učinioci krivičnih djela u (gotovo) svim relevantnim (krivičnim) zakonima koji su primjenjivani u posmatranom periodu uživali (određeni) posebni krivičnopravni status u odnosu na punoljetne. Te posebnosti su dodatno naglašene tokom prethodne decenije kada su na razini entiteta i Brčko distrikta BiH, po prvi put u nacionalnoj pravnoj historiji, usvojeni zakoni o zaštiti i postupanju s djecom i maloljetnicima u krivičnom postupku, kao autonomni lex specialis propisi kojim se uređuju specifičnosti krivičnopravnog statusa maloljetnika. U radu je dat sumarni prikaz i ocjena osnovnih odrednica pravnog položaja maloljetnika u okrilju krivičnog materijalnog prava, s posebnim osvrtom na sistem specifičnih maloljetničkih krivičnopravnih mjera i sankcija. U posljednjem dijelu rada dati su određeni prijedlozi za noveliranje zakonskog uređenja pojedinih mjera i sankcija, kao i neke sugestije za unapređenje institucionalnog okvira njihovog izvršenja.
Pregledni naučni rad „Značaj i uloga Pravnog fakulteta u Sarajevu u procesu europeizacije prava u Bosni i Hercegovini“ na svojim stranicama donosi analizu značaja i uloge Pravnog fakulteta u Sarajevu u procesu evropeizacije prava u BiH, polazeći od tradicije fenomena evropeizacije kroz analizu djelovanja obrazovnih institucija koje su prethodile osnivanju Pravnog fakulteta, a u okviru kojih se proučavalo i podučavalo pravo. U nastavku se analizira razvoj opšteg pravničkog obrazovanja i pravne misli nakon osnivanja Pravnog fakulteta u Sarajevu 1946. godine. Proces evropeizacije se prepoznaje kao zajednički nazivnik u unutrašnjim i vanjskim integracijskim procesima, koji trebaju donijeti opšti društveni i privredni napredak te sigurnu budućnost. Poseban fokus usmjeren je na izazove sadašnjeg i perspektive budućeg vremena, te ulogu koju Pravni fakultet u Sarajevu ima u procesu obrazovanja pravnika i naučnom usmjeravanju pravnih reformi neophodnih u daljnjem procesu evropeizacije nacionalnog pravnog sistema.
O zakonodavnim aktivnostima u Federaciji BiH govori se u prilogu pod naslovom „Kratak osvrt na novi Zakon o advokaturi Federacije Bosne i Hercegovine“. Autor ističe da je novi i moderno koncipiran zakonski tekst rezultat veoma značajnih zakonodavnih aktivnosti Federalnog ministarstva pravde. U tekstu su predstavljeni novi zakonski propisi o advokaturi i uslovi za obavljanje ove profesionalne djelatnosti, zatim prava, dužnosti i odgovornosti advokata, propisi o osnivanju advokatske akademije, koji su potrebni podzakonski akti i sl. U ovom broju možete pročitati prikaze o: Međunarodnoj konferenciji „Rizična ponašanja u online okruženju u cilju prevencije nasilja na internetu“ (Univerzitet u Sarajevu – Pravni fakultet, 12. decembar 2024.) te o promjeni prakse Ustavnog suda BiH u predmetima ocjenjivanja rada sudija i tužilaca.
Rubrika sudska praksa donosi aktuelne odluke Ustavnog suda BiH, Evropskog suda za ljudska prava i Suda Evropske unije. U dvobroju 1-2/25 predstavljen je i pregled sadržaja časopisa uz registar autorica i autora koji su svoj doprinos razvoju pravne teorije i prakse dali u 2024. godini.
Glavna i odgovorna urednica
Prof. em. dr. Hajrija Sijerčić-Čolić
